Latin Texts & Translations

diligite iustitiam qui iudicatis terram sentite de Domino in bonitate et in simplicitate cordis quaerite illum

quoniam invenitur ab his qui non temptant illum apparet autem eis qui fidem habent in illum

perversae enim cogitationes separant a Deo probata autem virtus corripit insipientes

quoniam in malivolam animam non intrabit sapientia nec habitabit in corpore subdito peccatis

sanctus enim spiritus disciplinae effugiet fictum et auferet se a cogitationibus quae sunt sine intellectu et corripietur superveniente iniquitate

benignus est enim spiritus sapientiae et non liberabit maledictum a labiis suis quoniam renum illius testis est Deus et cordis eius scrutator est verus et linguae illius auditor

quoniam spiritus Domini replevit orbem terrarum et hoc quod continet omnia scientiam habet vocis

propter hoc qui loquitur iniqua non potest latere nec praeteriet illum corripiens iudicium

in cogitationibus enim impii interrogatio erit sermonum autem illius auditio ad Dominum veniet ad correptionem iniquitatum illius

quoniam auris zeli audit omnia et tumultus murmurationum non abscondetur

custodite ergo vos a murmuratione quae nihil prodest et a detractione parcite linguae quoniam responsum obscurum in vacuum non ibit os autem quod mentitur occidit animam

nolite zelare mortem in errore vitae vestrae neque adquiratis perditionem in operibus manuum vestrarum

quoniam Deus mortem non fecit nec laetatur in perditione vivorum

creavit enim ut essent omnia et sanabiles nationes orbis terrarum et non est in illis medicamentum exterminii nec inferorum regnum in terra

iustitia enim inmortalis est

impii autem manibus et verbis arcessierunt illam et aestimantes illam amicam defluxerunt et sponsionem posuerunt ad illam quoniam digni sunt qui sunt ex parte illius

dixerunt enim apud se cogitantes non recte exiguum et cum taedio est tempus vitae nostrae et non est refrigerium in fine hominis et non est qui agnitus sit reversus ab inferis

quia ex nihilo nati sumus et post hoc erimus tamquam non fuerimus quoniam fumus afflatus est in naribus nostris et sermo scintillae ad commovendum cor nostrum

quia extincta cinis erit corpus et spiritus diffundetur tamquam mollis aer et transiet vita nostra tamquam vestigium nubis et sicut nebula dissolvetur quae fugata est a radiis solis et a calore illius adgravata

et nomen nostrum oblivionem accipiet per tempus et nemo memoriam habebit operum nostrorum

umbrae enim transitus est tempus nostrum et non est reversio finis nostri quoniam consignata est et nemo revertetur

venite ergo et fruamur bonis quae sunt et utamur creaturam tamquam in iuventute celeriter

vino pretioso et unguentis nos impleamus et non praetereat nos flos temporis

coronemus nos rosis antequam marcescant nullum pratum sit quod non pertranseat luxuria nostra

ubique relinquamus signa laetitiae quoniam haec est pars nostra et haec est sors

opprimamus pauperem iustum et non parcamus viduae nec veterani revereamur canos multi temporis

sit autem fortitudo nostra lex iniustitiae quod infirmum est enim inutile invenitur

circumveniamus ergo iustum quoniam inutilis est nobis et contrarius est operibus nostris et inproperat nobis peccata legis et diffamat in nos peccata disciplinae nostrae

promittit scientiam Dei se habere et filium Dei se nominat

factus est nobis in traductionem cogitationum nostrarum

gravis est nobis etiam ad videndum quoniam dissimilis est aliis vita illius et inmutatae sunt viae eius

tamquam nugaces aestimati sumus ab illo et abstinet se a viis nostris tamquam ab inmunditiis et praefert novissima iustorum et gloriatur patrem Deum se habere

videamus ergo si sermones illius veri sunt et temptemus quae ventura sunt illi et sciemus quae erunt novissima illius

si enim est verus filius Dei suscipiet illum et liberabit eum de manu contrariorum

contumelia et tormento interrogemus eum ut sciamus reverentiam illius et probemus patientiam ipsius

morte turpissima condemnemus illum erit enim ei respectus ex sermonibus illius

haec cogitaverunt et erraverunt excaecavit enim illos malitia eorum

et nescierunt sacramenta Dei neque mercedem speraverunt iustitiae nec iudicaverunt honorem animarum sanctarum

quoniam Deus creavit hominem inexterminabilem et ad imaginem suae similitudinis fecit illum

invidia autem diaboli mors introivit in orbem terrarum

imitantur autem illum qui sunt ex parte illius

iustorum autem animae in manu Dei sunt et non tanget illos tormentum mortis

visi sunt in oculis insipientium mori et aestimata est adflictio exitus illorum

et quod a nobis est iter exterminii illi autem sunt in pace

et si coram hominibus tormenta passi sunt spes illorum inmortalitate plena est

et in paucis vexati in multis bene disponentur quoniam Deus tentavit illos et invenit illos dignos se

tamquam aurum in fornace probavit illos et quasi holocausta hostiam accepit illos et in tempore erit respectus illorum

fulgebunt et tamquam scintillae in harundineto discurrent

iudicabunt nationes et dominabuntur populis et regnabit Dominus illorum in perpetuum

qui confidunt in illum intellegent veritatem et fideles in dilectione adquiescent illi quoniam donum et pax est electis illius

impii autem secundum quae cogitaverunt correptionem habebunt qui neglexerunt iustum et a Domino recesserunt

sapientiam enim et disciplinam qui abicit infelix est et vacua est spes illorum et labores sine fructu et inhabitabilia opera illorum sunt

mulieres eorum insensatae sunt et nequissimi filii eorum

maledicta creatura illorum quoniam felix sterilis incoinquinata quae non scivit torum in delicto habebit fructum in respectione animarum

et spado qui non operatus est per manus suas iniquitatem nec cogitavit adversus Deum nequissima dabitur enim illi fidei donum electum et sors in templo Domini acceptissima

bonorum enim laborum gloriosus est fructus et quae non concidat radix sapientiae

filii autem adulterorum inconsummati erunt et ab iniquo toro semen exterminabitur

et si quidem longae vitae erunt in nihilum conputabuntur et sine honore erit novissima senectus illorum

et si celerius defuncti fuerint non habebunt spem nec in die agnitionis adlocutionem

nationis enim iniquae dirae sunt consummationes

melior est generatio cum claritate inmortalitas est enim in memoria illius quoniam et apud Deum nota est et apud homines

cum praesens est imitantur illam et desiderant eam cum se duxerit et in perpetuum coronata triumphat incoinquinatorum certaminum praemium vincens

multigena autem impiorum multitudo non erit utilis et spuria vitulamina non dabunt radices altas nec stabile firmamentum conlocabunt

et si in ramis in tempore germinaverint infirmiter posita a vento commovebuntur et a nimietate ventorum eradicabuntur

confringentur rami inconsummati et fructus illorum inutilis et acerbi ad manducandum et ad nihilum apti

ex iniquis enim omnes filii qui nascuntur testes sunt nequitiae adversus parentes in interrogatione sua

iustus autem si morte praeoccupatus fuerit in refrigerio erit

senectus enim venerabilis est non diuturna neque numero annorum conputata cani sunt autem sensus hominibus

et aetas senectutis vita inmaculata

placens Deo factus dilectus et vivens inter peccatores translatus est

raptus est ne malitia mutaret intellectum illius aut fictio decipiat animam illius

fascinatio enim nugacitatis obscurat bona et inconstantia concupiscentiae transvertit sensum sine malitia

consummatus in brevi explevit tempora multa

placita enim erat Deo anima illius propter hoc properavit educere illum de medio iniquitatum populi autem videntes et non intellegentes nec ponentes in praecordiis talia

quoniam gratia Dei et misericordia in sanctos illius et respectus in electos illius

condemnat autem iustus mortuus vivos impios et iuventus celerius consummata longam vitam iniusti

videbunt enim finem sapientis et non intellegent quid cogitaverit de illo Deus et quare munierit illum Dominus

videbunt enim et contemnent illos autem Dominus inridebit

et erunt post haec decidentes sine honore et in contumelia inter mortuos in perpetuum quoniam disrumpet illos inflatos sine voce et commovebit illos a fundamentis et usque ad supremum desolabuntur et erunt gementes et memoria illorum periet

venient in cogitatione peccatorum suorum timidi et traducent illos ex adverso iniquitates ipsorum

tunc stabunt iusti in magna constantia adversus eos qui se angustaverunt et qui abstulerunt labores illorum

videntes turbabuntur timore horribili et mirabuntur in subitatione insperatae salutis

dicent inter se paenitentiam agentes et per angustiam spiritus gementes hi sunt quos habuimus aliquando in risu et in similitudine inproperii

nos insensati vitam illorum aestimabamus insaniam et finem illorum sine honore

quomodo conputati sunt inter filios Dei et inter sanctos sors illorum est

ergo erravimus a via veritatis et iustitiae lumen non luxit nobis et sol non est ortus nobis

lassati sumus in via iniquitatis et perditionis et ambulavimus vias difficiles viam autem Domini ignoravimus

quid nobis profuit superbia aut quid divitiarum iactatio contulit nobis

transierunt omnia illa tamquam umbra et tamquam nuntius percurrens

et tamquam navis quae pertransit fluctuantem aquam cuius cum praeterierit non est vestigium invenire neque semitam carinae illius in fluctibus

aut avis quae transvolat in aere nullum invenitur argumentum itineris illius sed tantum sonitus est alarum verberans levem ventum et scindens per vim itineris aerem commotis alis transvolavit et post hoc nullum signum invenitur itineris illius

aut tamquam sagittae emissae in locum destinatum divisus aer continuo in se reclusus est ut ignoretur transitus illius

sic et nos nati continuo desivimus esse et virtutis quidem signum nullum valuimus ostendere in malignitate autem nostra consumpti sumus

talia dixerunt et peccaverunt

quoniam spes impii tamquam lanugo est quae a vento tollitur et tamquam spuma gracilis quae a procella dispergitur et tamquam fumus qui a vento diffusus est et tamquam memoria hospitis unius diei praetereuntis

iusti autem in perpetuum vivent et apud Dominum est merces eorum et cogitatio illorum apud Altissimum

ideo accipient regnum decoris et diadema speciei de manu Domini quoniam dextera sua teget eos et brachio suo defendet illos

accipiet armaturam zelus illius et armabit creaturam ad ultionem inimicorum

induet pro torace iustitiam et accipiet pro galea iudicium certum

sumet scutum inexpugnabilem aequitatem

acuet autem duram iram in lanceam et pugnabit cum illo orbis terrarum contra insensatos

ibunt directae emissiones fulgorum et tamquam a bene curvato arcu nubium exterminabuntur et ad certum locum insilient

et a petrosa ira plenae mittentur grandines et scandescet in illos aqua maris et flumina concurrent duriter

contra illos stabit spiritus virtutis et tamquam turbedo venti dividet illos et ad heremiam perducet omnem terram iniquitatis et malignitas evertet sedes potentium

melior est sapientia quam vires et vir prudens magis quam fortis

audite ergo reges et intellegite discite iudices finium terrae

praebete aures vos qui continetis multitudines et placetis vobis in turbis nationum

quoniam data est a Domino potestas vobis et virtus ab Altissimo qui interrogabit opera vestra et cogitationes scrutabitur

quoniam cum essetis ministri regni illius non recte iudicastis neque custodistis legem iustitiae neque secundum voluntatem Dei ambulastis

horrende et cito apparebit vobis quoniam iudicium durissimum in his qui praesunt fiet

exiguo enim conceditur misericordia potentes autem potenter tormenta patientur

non enim subtrahet personam cuiusquam Dominus nec reverebitur magnitudinem cuiusquam quoniam pusillum et magnum ipse fecit et aequaliter cura est illi pro omnibus

fortioribus autem fortior instat cruciatio

ad vos ergo reges sunt hi sermones mei ut discatis sapientiam et non excidatis

qui enim custodierint iusta iuste iustificabuntur et qui didicerint ista invenient quid respondeant

concupiscite ergo sermones meos diligite illos et habebitis disciplinam

clara est et quae numquam marcescat sapientia et facile videtur ab his qui diligunt eam et invenietur ab his qui quaerunt illam

praeoccupat qui se concupiscunt ut illis se prior ostendat

qui de luce vigilaverit ad illam non laborabit adsidentem enim illam foribus suis inveniet

cogitare ergo de illa sensus est consummatus et qui vigilaverit propter illam cito erit securus

quoniam dignos se ipsa circuit quaerens et in viis ostendit se illis hilariter et in omni providentia occurrit illis

initium enim illius verissima est disciplinae concupiscentia

cura ergo disciplinae dilectio est et dilectio custoditio legum illius est custoditio autem legum consummatio incorruptionis est

incorruptio autem facit esse proximum Deo

concupiscentia itaque sapientiae deducet ad regnum perpetuum

si ergo delectamini sedibus et stemmatibus reges populi diligite sapientiam ut in perpetuum regnetis

[]

quid est autem sapientia et quemadmodum facta sit referam et non abscondam a vobis sacramenta Dei sed ab initio nativitatis investigabo et ponam in lucem scientiam illius et non praeteribo veritatem

neque cum invidia tabescente iter habebo quoniam ista non erit particeps sapientiae

multitudo autem sapientium sanitas est orbis terrarum et rex sapiens populi stabilimentum est

ergo accipite disciplinam per sermones meos et proderit vobis

sum quidem et ego mortalis homo similis omnibus et ex genere terreno illius qui prior finctus est et in ventre matris figuratus sum caro

decem mensuum tempore coagulatus in sanguine ex semine hominis et delectamento somni conveniente

et ego natus accepi communem aerem et in similiter factam decidi terram primam vocem similem omnibus emisi plorans

in involumentis nutritus sum et curis magnis

nemo enim ex regibus aliud habuit nativitatis initium

unus ergo introitus est omnibus ad vitam et similis exitus

propter hoc optavi et datus est mihi sensus et invocavi et venit in me spiritus sapientiae

et praeposui illam regnis et sedibus et divitias nihil esse duxi in conparatione illius

nec conparavi illi lapidem pretiosum quoniam omne aurum in conparatione illius harena est exigua et tamquam lutum aestimabitur argentum in conspectu illius

super salutem et speciem dilexi illam et proposui pro luce habere illam quoniam inextinguibile est lumen illius

venerunt autem mihi omnia bona pariter cum illa et innumerabilis honestas per manus illius

et laetatus sum in omnibus quoniam antecedebat ista sapientia et ignorabam quoniam horum omnium mater est

quam sine fictione didici et sine invidia communico et honestatem illius non abscondo

infinitus enim thesaurus est hominibus quod qui usi sunt participes facti sunt amicitiae Dei propter disciplinae dona commendati

mihi autem det Deus dicere ex sententia et praesumere digna horum quae dantur quoniam ipse et sapientiae dux est et sapientium emendator

in manu enim illius et nos et sermones nostri et omnis sapientia et operum scientiae disciplina

ipse enim mihi dedit horum quae sunt scientiam veram ut sciam dispositionem orbis terrarum et virtutes elementorum

initium et consummationem et medietatem temporum et meditationem omnium morum mutationes et divisiones temporum

anni cursus et stellarum dispositiones

naturas animalium et iras bestiarum vim ventorum et cogitationes hominum differentias arborum et virtutes radicum

et quaecumque sunt absconsa et inprovisa didici omnium enim artifex docuit me sapientia

est enim in illa spiritus intellectus sanctus unicus multiplex subtilis mobilis dissertus incoinquinatus certus suavis amans bonum acutus qui nihil vetat benefacere

humanus stabilis certus securus omnem habens virtutem omnia prospiciens et qui capiat omnes spiritus intellegibiles mundos subtiles

omnibus enim mobilibus mobilior est sapientia adtingit autem ubique et capit propter suam munditiam

vapor est enim virtutis Dei et emanatio quaedam est claritatis omnipotentis Dei sincera et ideo nihil inquinatum in illa incurrit

candor est enim lucis aeternae et speculum sine macula Dei maiestatis et imago bonitatis illius

et cum sit una omnia potest et permanens in se omnia innovat et per nationes in animas sanctas se transfert amicos Dei et prophetas constituit

neminem enim diligit Deus nisi eum qui cum sapientia inhabitat

est enim haec speciosior sole et super omnem stellarum dispositionem luci conparata invenitur prior

illi enim succedit nox sapientiam autem non vincit malitia

adtingit enim a fine usque ad finem fortiter et disponit omnia suaviter

hanc amavi et exquisivi a iuventute mea et quaesivi sponsam mihi adsumere et amator factus sum formae illius

generositatem glorificat contubernium habens Dei sed et omnium Dominus dilexit illam

doctrix est enim disciplinae Dei et electrix operum illius

et si divitiae appetuntur in vita quid sapientiae locupletius quae omnia operatur

si autem sensus operatur quis horum quae sunt magis quam illa est artifex

et si iustitiam quis diligit labores huius magnas habent virtutes sobrietatem enim et sapientiam docet et iustitiam et virtutem quibus utilius nihil est in vita hominibus

et si multitudinem scientiae desiderat quis scit praeterita et de futuris aestimat scit versutias sermonum et dissolutiones argumentorum signa et monstra scit antequam fiant et eventus temporum et saeculorum

proposui ergo hanc adducere mihi ad convivendum sciens quoniam communicabit mecum de bonis et erit adlocutio cogitationis et taedii mei

habebo propter hanc claritatem ad turbas et honorem apud seniores iuvenis

acutus inveniar in iudicio et in conspectu potentium admirabilis ero et facies principum mirabuntur me

tacentem me sustinebunt et loquentem me respicient et sermocinante plura manus ori suo inponent

propterea habebo per hanc inmortalitatem et memoriam aeternam his qui post me futuri sunt relinquam

disponam populos et nationes mihi erunt subiectae

timebunt me audientes reges horrendi in multitudine videbor bonus et in bello fortis

intrans in domum meam conquiescam cum illa non enim habet amaritudinem conversatio illius nec taedium convictus ipsius sed laetitiam et gaudium

haec cogitans apud me et commemorans in corde meo quoniam inmortalitas est in cogitatione sapientiae

et in amicitia illius delectatio bona et in operibus manuum illius honestas sine defectione et in certamine loquellae illius sapientia et praeclaritas in communicatione sermonum ipsius circuibam quaerens ut mihi illam adsumerem

puer autem eram ingeniosus et sortitus sum animam bonam

et cum essem magis bonus veni ad corpus incoinquinatum

et ut scivi quoniam aliter non possum esse continens nisi Deus det et hoc ipsum erat sapientiae scire cuius esset hoc donum adii Dominum et deprecatus sum illum et dixi ex totis praecordiis meis

Deus parentum et Domine misericordiae tuae qui fecisti omnia verbo tuo

et sapientia tua constituisti hominem ut dominetur creaturae quae a te facta est

ut disponat orbem terrarum in aequitate et iustitia et in directione cordis iudicium iudicet

da mihi sedium tuarum adsistricem sapientiam et noli me reprobare a pueris tuis

quoniam ego servus tuus et filius ancillae tuae sum homo infirmus et exigui temporis et minor ad intellectum iudicii et legum

et si quis erit consummatus inter filios hominum si afuerit ab illo sapientia tua in nihilum conputabitur

tu me elegisti regem populo tuo et iudicem filiorum tuorum et filiarum

dixisti aedificare templum in monte sancto tuo et in civitate habitationis tuae aram similitudinem tabernaculi sancti tui quod praeparasti ab initio

et tecum sapientia quae novit opera tua quae et adfuit tunc cum orbem terrarum faceres et sciebat quid placitum esset oculis tuis et quid directum in praeceptis tuis

mitte illam de sanctis caelis tuis et mitte illam a sede magnitudinis tuae ut mecum sit et mecum laboret et sciam quid acceptum sit apud te

scit enim illa omnia et intellegit et deducet me in operibus meis sobrie et custodiet me in sua potentia

et erunt accepta opera mea et disponam populum tuum iuste et ero dignus sedium patris mei

quis enim hominum poterit scire consilium Dei aut quis poterit cogitare quid velit Dominus

cogitationes enim mortalium timidae et incertae providentiae nostrae

corpus enim quod corrumpitur adgravat animam et deprimit terrena inhabitatio sensum multa cogitantem

et difficile aestimamus quae in terra sunt et quae in prospectu sunt invenimus cum labore quae in caelis sunt autem quis investigavit

sensum autem tuum quis scivit nisi tu dederis sapientiam et miseris sanctum spiritum tuum de altissimis

et sic correctae sunt semitae eorum qui in terris sunt et quae tibi placent didicerunt homines

et per sapientiam sanati sunt

haec illum qui primus finctus est patrem orbis terrarum cum solus esset creatus custodivit

et eduxit illum a delicto suo et dedit illi virtutem continendi omnia

ab hac ut recessit iniustus in ira sua per iram homicidii fraternitatis deperiit

propter quem cum aqua deleret terram iterum sanavit sapientia per contemptibile lignum iustum gubernans

haec et in consensu nequitiae cum se nationes contulissent scivit iustum et servavit sine querella Deo et in filii misericordia fortem custodivit

haec iustum a pereuntibus impiis liberavit fugientem descendentem ignem in Pentapoli

cuius in testimonium nequitiae fumigabunda constat deserta terra et incerto tempore fructus habentes arbores et incredibilis animae memoria stans figmentum salis

sapientiam enim praetereuntes non tantum in hoc lapsi sunt ut ignorarent bona sed et insipientiae suae reliquerunt hominibus memoriam ut in his quae peccaverunt nec latere potuissent

sapientia autem hos qui se observant a doloribus liberavit

haec profugum irae fratris iustum deduxit per vias rectas et ostendit illi regnum Dei et dedit illi scientiam sanctorum honestavit illum in laboribus et conplevit labores illius

in fraude circumvenientium illum adfuit et honestum illum fecit

custodivit illum ab inimicis et a seductoribus tutavit eum et certamen forte dedit illi ut vinceret ut sciret quoniam omnium potentior est sapientia

haec venditum iustum non dereliquit sed a peccatoribus liberavit illum descendit cum illo in foveam

et in vinculis non dereliquit illum donec adferret illi sceptrum regni et potentiam adversus eos qui eum deprimebant et mendaces ostendit qui maculaverunt ipsum et dedit illi claritatem aeternam

haec populum iustum et semen sine querella liberavit a nationibus quae illum conprimebant

intravit in animam servi Domini et stetit contra reges horrendos in portentis et signis

et reddidit iustis mercedem laborum suorum et deduxit illos in via mirabili et fuit illis in velamento diei et in luce stellarum nocte

transtulit illos mare Rubrum et transvexit illos per aquam nimiam

inimicos autem illorum demersit in mare et ab altitudine inferorum eduxit illos ideo iusti tulerunt spolia impiorum

et decantaverunt Domine nomen sanctum tuum et victricem manum tuam laudaverunt pariter

quoniam sapientia aperuit os mutorum et linguas infantium fecit dissertas

direxit opera illorum in manibus prophetae sancti

iter fecerunt per deserta quae non inhabitabantur et in locis secretis fixerunt casas

steterunt contra hostes et de inimicis se vindicaverunt

sitierunt et invocaverunt te et data est illis de petra altissima aqua et requies sitis de lapide duro

per quae enim poenas passi sunt inimici illorum

per haec cum illis deesset bene cum illis actum est

nam pro fonte quidem sempiterni fluminis humanum sanguinem dedisti iniustis

qui comminuerentur in traductione infantum occisorum dedisti illis abundantem aquam insperate

ostendens per sitim quae tunc fuit quemadmodum tuos exaltares et adversarios illorum necares

cum enim temptati sunt et quidem cum misericordia disciplinam accipientes scierunt quemadmodum cum ira iudicati impii tormenta paterentur

hos quidem tamquam pater monens probasti illos autem tamquam durus rex interrogans condemnasti

absentes enim et praesentes similiter torquebantur

duplex enim illos acceperat taedium et gemitus cum memoria praeteritorum

cum enim audirent per sua tormenta bene secum agi commemorati sunt Dominum

quem enim in expositione prava proiectum deriserunt in finem eventus mirati sunt non similiter iustis faciens

pro cogitationibus autem insensatis iniquitates illorum quod quidam errantes colebant mutos serpentes et bestias supervacuas inmisisti illis multitudinem mutorum animalium in vindictam

ut scirent quia per quae peccat quis per haec et torquetur

non enim inpossibilis erat omnipotens manus tua quae creavit orbem terrarum ex materia invisa inmittere illis multitudinem ursorum aut audaces leones

aut novi generis ira plenas et ignotas bestias aut vaporem igneum spirantes aut odorem fumi proferentes aut horrendas ab oculis scintillas emittentes

quarum non solum laesura poterat illos exterminare sed et aspectus per timorem occidere

sed et sine his uno spiritu occidi poterant persecutionem passi ab ipsis factis suis et dispersi per spiritum virtutis tuae sed omnia mensura et numero et pondere disposuisti

multum enim valere tibi soli superat semper et virtuti brachii tui quis resistet

quoniam tamquam momentum staterae sic ante te est orbis terrarum et tamquam gutta roris antelucani quae descendit in terram

sed misereris omnium quoniam omnia potes et dissimulas peccata hominum propter paenitentiam

diligis enim omnia quae sunt et nihil odisti horum quae fecisti nec enim odiens aliquid constituisti

quomodo autem posset aliquid permanere nisi tu voluisses aut quod a te vocatum non esset conservaretur

parcis autem omnibus quoniam tua sunt Domine qui animas amas

bonus enim spiritus tuus est in omnibus

propter quod hos qui exerrant partibus corripis et de quibus peccant admonens adloqueris ut relicta malitia credant in te Domine

et illos enim antiquos inhabitatores sanctae tuae terrae odiens

quoniam odibilia tibi opera faciebant per medicamina et sacrificia iniusta

et filiorum necatores sine misericordia et comestores viscerum hominum devorationem et sanguinis a medio sacramento tuo

et auctores parentes animarum inauxiliatarum voluisti perdere per manus parentum nostrorum

ut dignam perciperent peregrinationem puerorum Dei quae tibi omnium carior est terra

sed et his tamquam hominibus pepercisti et misisti antecessores exercitus tui vespas ut illos paulatim exterminarent

non quia inpotens eras in bello subicere impios iustis aut bestiis saevis aut verbo duro simul exterminare

sed partibus iudicans dabas locum paenitentiae non ignorans quoniam nequa est natio illorum et naturalis malitia ipsorum et quoniam non poterat mutari cogitatio illorum in perpetuum

semen enim erat maledictum ab initio nec timens aliquem veniam dabas peccatis illorum

quis enim dicet tibi quid fecisti aut quis stabit contra iudicium tuum aut quis in conspectum tuum veniet vindex iniquorum hominum aut quis tibi inputabit si nationes perierint quas tu fecisti

nec enim est alius Deus quam tu cuius cura est de omnibus ut ostendas quoniam non iniuste iudicasti

neque rex neque tyrannus in conspectu tuo inquirent de his quos perdidisti

cum sis ergo iustus iuste omnia disponis ipsum quoque qui non debet puniri condemnas exterum aestimas a tua virtute

virtus enim tua iustitiae initium est et ob hoc quod omnium Dominus es omnibus te parcere facis

virtutem enim ostendis tu qui non crederis esse in virtute consummatus et hos qui sciunt audaciam traducis

tu autem dominator virtutis cum tranquillitate iudicas et cum magna reverentia disponis nos subest enim tibi cum voles posse

docuisti autem populum tuum per talia opera quoniam oportet iustum esse et humanum et bonae spei fecisti filios tuos quoniam das locum in peccatis paenitentiae

si enim inimicos servorum tuorum et debitos morti cum tanta cruciasti adtentione et liberasti dans tempus et locum per quae possint mutari a malitia

cum quanta diligentia iudicasti filios tuos quorum parentibus iuramenta et conventiones dedisti bonarum promissionum

cum ergo nobis disciplinam das inimicos nostros multipliciter flagellas ut bonitatem tuam cogitemus iudicantes et cum de nobis iudicatur speremus misericordiam

unde et illis qui in vita sua insensate et iniuste vixerunt per haec quae coluerunt dedisti summa tormenta

etenim in erroris via diutius erraverunt deos aestimantes haec quae in animalibus sunt supervacua infantum insensatorum more viventes

propter hoc tamquam pueris insensatis iudicium in derisum dedisti

qui autem ludibriis increpationis non correpti sunt dignum Dei iudicium experti sunt

in his enim quae patiebantur moleste ferebant in quibus patientes indignabantur per haec quos putabant deos in ipsis cum exterminarentur videntes illum quem olim negabant se nosse Deum verum agnoverunt propter quod et finis condemnationis illis veniet

vani sunt autem omnes homines quibus non subest scientia Dei et de his quae videntur bona non potuerunt intellegere eum qui est neque operibus adtendentes agnoverunt quis esset artifex

sed aut ignem aut spiritum aut citatum aerem aut gyrum stellarum aut nimiam aquam aut solem et lunam rectores orbis terrarum deos putaverunt

quorum si specie delectati deos putaverunt sciant quanto dominator eorum speciosior est speciei enim generator haec omnia constituit

aut si virtutem et opera eorum mirati sunt intellegant ab ipsis quoniam qui haec constituit fortior est illis

a magnitudine enim speciei et creaturae cognoscibiliter poterit horum creator videri

sed tamen adhuc in his minor est querella et hii enim fortassis errant Deum quaerentes et volentes invenire

etenim cum in operibus illius conversentur inquirunt et persuasum habent quoniam bona sunt quae videntur

iterum autem nec his debet ignosci

si enim tantum potuerunt scire ut possent aestimare saeculum quomodo huius Dominum non facilius invenerunt

infelices autem sunt et inter mortuos spes illorum est qui appellaverunt deos opera manuum hominum aurum et argentum artis inventionem similitudines animalium aut lapidem inutilem opus manus antiquae

aut si quis artifex faber de silva lignum rectum secaverit et huius docte eradat omnem corticem et arte sua usus diligenter fabricet vas utile in conversatione vitae

reliquias autem eius operis ad praeparationem escae abutatur

et reliquum horum quod ad nullos usus facit lignum curvum et verticibus plenum sculpat diligenter per vacuitatem suam et per scientiam artis suae figuret illud et adsimilet illud imagini hominis

aut alicui ex animalibus illud conparet perliniens lubrica et rubicundum faciens fuco colorem illius et omnem maculam quae in illo est perliniens

et faciat ei dignam habitationem in pariete ponens illud confirmans ferro

ne forte cadat prospiciens illi sciens quoniam non potest se adiuvare imago enim est et opus est illi adiutorio

et de substantia sua et filiis suis et nuptiis votum faciens inquirit non erubescit loqui cum illo qui sine anima est

et pro sanitate quidem infirmum deprecatur et pro vita mortuum rogat et in adiutorium inutilem invocat

et pro itinere petit ab hoc qui ambulare non potest et de adquirendo et de operando et de omnium rerum eventu petit ab eo qui in omnibus est inutilis

iterum alius navigare cogitans et per feros fluctus incipiens iter facere ligno portante se fragilius lignum invocat

illud enim cupiditas adquirendi excogitavit et artifex sapientia fabricavit sua

tua autem pater gubernat providentia quoniam dedisti et in mari viam et inter fluctus semitam firmissimam

ostendens quoniam potes ex omnibus sanare etiam si sine rate aliquis adeat

sed ut non esset vacua sapientiae tuae opera propter hoc etiam exiguo ligno credunt homines animas suas et transeuntes mare per ratem liberati sunt

sed ab initio cum perirent superbi gigantes spes orbis terrarum ad ratem confugiens remisit saeculo semen nativitatis quae manu tua erat gubernata

benedictum est enim lignum per quod fit iustitia

per manus autem quod fit maledictum et ipsum et qui fecit illud quia ille quidem operatus est illud autem cum esset fragile Deus cognominatus est

similiter autem odio sunt Deo impius et impietas eius

etenim quod factum est cum illo qui fecit tormenta patietur

propter hoc et idolis nationum non erit respectus quoniam creaturae Dei in odium factae sunt et in temptationem animis hominum et in muscipulum pedibus insipientium

initium enim fornicationis est exquisitio idolorum et adinventio illorum corruptio vitae est

neque erant ab initio neque erunt in perpetuum

supervacuitas enim hominum venit in orbem terrarum et ideo brevis illorum finis inventus est

acerbo enim luctu dolens pater cito sibi filii rapti faciens imaginem illum qui tunc homo mortuus fuerat nunc tamquam deum colere coepit et constituit inter servos suos sacra et sacrificia

deinde interveniente tempore convalescente iniqua consuetudine hic error tamquam lex custodita est et tyrannorum imperio colebantur figmenta

hos quos in palam honorare non poterant homines propter quod longe essent e longinquo figura illorum adlata evidentem imaginem regis quem honorare volebant fecerunt ut illum qui aberat tamquam praesentem colerent sua sollicitudine

provexit autem ad horum culturam et hos qui ignorabant artificis eximia diligentia

ille enim volens placere illi qui se adsumpsit elaboravit arte sua ut similitudinem in melius figuraret

multitudo autem adducta per speciem operis eum qui ante tempus tamquam homo honoratus fuerat nunc deum existimaverunt

et haec fuit vitae humanae deceptio quoniam aut adfectui aut regibus deservientes homines incommunicabile nomen lapidibus et lignis inposuerunt

et non sufficerat errasse eos circa Dei scientiam sed et in magno viventes inscientiae bello tot et tam magna mala pacem appellant

aut enim filios suos sacrificantes aut obscura sacrificia facientes aut insaniae plenas vigilias habentes

neque vitam neque nuptias mundas iam custodiunt sed alius alium per invidiam occidit aut adulterans contristat

et omnia commixta sunt sanguis homicidium furtum et fictio corruptio infidelitas turbatio et periurium tumultus bonorum

Domini inmemoratio animarum inquinatio nativitatis inmutatio nuptiarum inconstantia moechiae et inpudicitia

infandorum enim idolorum cultura omnis mali causa est et initium et finis

aut enim dum laetantur insaniunt aut vaticinantur falsa aut vivunt iniuste aut periurant cito

dum enim confidunt in idolis quae sunt sine anima male iurantes renoceri se non sperant

utraque ergo illis evenient digne quoniam male senserunt de Deo adtendentes idolis et iniuste iuraverunt in dolo contemnentes iustitiam

non enim iurantium est virtus sed peccantium poena perambulat semper in iniustorum praevaricationem

tu autem Deus noster suavis et verus es patiens et misericordia disponens omnia

etenim si peccaverimus tui sumus scientes magnitudinem tuam et si non peccaverimus scimus quoniam apud te sumus conputati

nosse enim te consummata iustitia est et scire iustitiam et virtutem tuam radix est inmortalitatis

non enim in errorem induxit nos hominum malae artis excogitatio nec umbra picturae labor sine fructu effigies sculpta per varios colores

cuius aspectus insensato dat concupiscentiam et diligit mortuae imaginis effigiem sine anima

malorum amatores digni qui spem in talibus habent et qui faciunt illos et qui diligunt et qui colunt

sed et figulus mollem terram premens laboriose fingit ad usus nostros unumquodque vas et de eodem luto fingit quae munda sunt in usum vasa similiter et quae his sunt contraria horum autem vasorum qui sit usus iudex est figulus

et cum labore vanum deum de eodem fingit luto ille qui paulo ante de terra factus fuerat et post pusillum se ducit unde acceptus est repetitus debitum animae quem habebat

sed est illi cura non quia laboraturus est nec quoniam brevis illi vita est sed concertatur aurificibus et argentariis sed et aerarios imitatur et gloriam praefert quoniam res supervacuas fingit

cinis est cor eius et terra supervacua spes illius et luto vilior vita illius

quoniam ignoravit qui se finxit et qui inspiravit illi animam quae operatur et qui insuflavit spiritum vitalem

sed aestimaverunt ludum esse vitam nostram et conversationem vitae conpositam ad lucrum et oportere undecumque etiam ex malo adquirere

hic enim super omnes scit se delinquere qui ex terrae materia fragilia vasa et sculptilia fingit

omnes enim insipientes et infelices supra modum animae superbi sunt inimici populi tui et imperantes illi

quoniam omnia idola nationum aestimaverunt deos quibus neque oculorum visus est ad videndum neque nares ad percipiendum spiritum neque aures ad audiendum nec digiti manuum ad tractandum sed et pedes eorum pigri ad ambulandum

homo enim fecit illos et qui spiritum mutuatus est is finxit illos nemo enim sibi similem homo poterit deum fingere

cum sit enim mortalis mortuum fingit manibus iniquis melior est enim ipse his quos colit quia ipse quidem vixit cum esset mortalis illi autem numquam

sed et animalia miserrima colunt insensate enim conparata his aliis sunt deteriora

sed nec aspectu aliquis ex his animalibus bona potest conspicere effugit autem Dei laudem et benedictionem eius

propter hoc per his similia passi sunt digne tormenta et per multitudinem bestiarum exterminati sunt

pro quibus tormentis bene disposuisti populum tuum quibus dedisti concupiscentiam delectamenti sui novum saporem escam parans eis ortygometram

ut illi quidem concupiscentes escam propter ea quae illis ostensa et missa sunt etiam a necessaria concupiscentia averterentur hi autem in brevi inopes facti novam gustaverunt escam

oportebat enim illis quidem sine excusatione supervenire interitum exercentibus tyrannidem his autem tantum ostendere quemadmodum inimici illorum exterminabantur

etenim cum supervenit illis saeva bestiarum ira morsibus perversarum colubrarum exterminabantur

non in perpetuum permansit ira tua sed ad correptionem in brevi turbati sunt signum habentes salutis ad commemorationem mandati legis tuae

qui enim conversus est non per hoc quod videbat sanabatur sed per te omnium salvatorem

et in hoc autem ostendisti inimicis nostris quia tu es qui liberas ab omni malo

illos enim lucustarum et muscarum occiderunt morsus et non est inventa sanitas animae illorum quia digni erant ab huiusmodi exterminari

filios autem tuos nec draconum venenatorum vicerunt dentes misericordia enim tua adveniens sanabat illos

in memoria enim sermonum tuorum examinabantur et salvabantur ne in altam incidentes oblivionem non possent tuo uti adiutorio

etenim neque herba neque malagma sanavit illos sed tuus Domine sermo qui sanat omnia

tu enim vitae et mortis habes potestatem et deducis ad portas mortis et reducis

homo autem occidit quidem per malitiam animam suam et cum exibit spiritus non revertetur nec revocabit animam quae recepta est

sed tuam manum effugere inpossibile est

negantes enim nosse te impii per fortitudinem brachii tui flagellati sunt novis aquis et grandinibus et pluviis persecutionem passi et per ignem consummati

quod enim mirabile erat in aqua quae omnia extinguit plus ignis valebat vindex est enim orbis iustorum

quodam enim tempore mansuetabatur ignis ne conburerentur quae ad impios missa erant animalia sed ut ipsi videntes scirent quoniam Dei iudicio patiuntur persecutionem

et quodam tempore in aqua super virtutem ignis ardebat ut iniquae terrae nationem exterminaret

pro quibus angelorum esca nutristi populum tuum et paratum panem e caelo praestitisti illis sine labore omne delectamentum in se habentem et omnis saporis suavitatem

substantia enim tua dulcedinem tuam quam in filios habes ostendebat et serviens uniuscuiusque voluntati ad quod quis volebat convertebatur

nix autem et glacies sustinebant vim ignis et non tabescebant ut scirent quoniam fructus inimicorum exterminabat ignis ardens in grandine et pluvia coruscans

hoc autem iterum ut nutrirentur iusti etiam suae virtutis oblitus est

creatura enim tibi factori deserviens excandescit in tormentum adversus iniustos et lenior fit ad benefaciendum pro his qui in te confidunt

propter hoc et tunc in omnia transfigurata omnium nutrici gratiae tuae deserviebant ad voluntatem horum qui a te desiderati sunt

ut scirent filii tui quos dilexisti Domine quoniam non nativitatis fructus pascunt homines sed sermo tuus hos qui in te crediderint conservat

quod enim ab igni non poterat exterminari statim ab exiguo radio solis calefactum tabescebat

ut notum omnibus esset quoniam oportet praevenire solem ad benedictionem tuam et ad orientem lucis tibi adorare

ingrati enim fides tamquam hibernalis glacies tabescit et disperiet tamquam aqua supervacua

magna enim sunt iudicia tua et inenarrabilia verba tua propter hoc indisciplinatae animae erraverunt

dum enim persuasum habent iniqui posse dominari nationi sanctae vinculis tenebrarum et longae noctis conpediti inclusi sub tectis fugitivi perpetuae providentiae iacuerunt

et dum putant se latere in obscuris peccatis tenebroso oblivionis velamento dispersi sunt paventes horrende et cum admiratione nimia perturbati

neque enim quae continebat illos spelunca sine timore custodiebat quoniam sonitus descendens perturbabat illos et personae tristes apparentes pavorem illis praestabant

et ignis quidem nulla vis poterat illis lumen praebere nec siderum limpidae flammae inluminare poterant illam noctem horrendam

apparebat autem illis subitaneus ignis timore plenus et timore percussi illius quae non videbatur faciei aestimabant deteriora esse quae videbantur

et magicae artis adpositi erant derisus et sapientiae gloriae correptio cum contumelia

illi enim qui promittebant timores turbationes expellere se ab anima languente hi cum derisu pleni timore languebant

nam et si nihil illos ex monstris perturbabat transitu animalium et serpentium sibilatione commoti tremebundi peribant et aerem quem nulla ratione quis effugere posset negantes se videre

cum sit enim timida nequitia dat testimonium condemnata semper enim praesumit saeva conturbata conscientia

nihil enim est timor nisi praesumptionis adiutorium proditio cogitationis auxiliorum

et dum ab intro minor est expectatio maiorem putat scientiam eius causae de qua tormentum praestat

illi autem qui inpotentem vere noctem et ab infimis et ab altissimis inferis supervenientem eundem somnum dormientes

aliquando monstrorum exagitabantur timore aliquando animae deficiebant traductione subitaneus enim illis et insperatus timor supervenerat

deinde si quicumque ex illis decidisset custodiebatur in carcere sine ferro reclusus

si enim rusticus quis erat aut pastor aut agri laborum operarius praeoccupatus esset ineffugibilem sustinebat necessitatem

una enim catena tenebrarum omnes erant conligati sive spiritus sibilans aut inter spissos ramos avium sonus suavis aut vis aquae decurrentis nimium

aut sonus validus praecipitarum petrarum aut ludentium animalium cursus invisus aut mugientium valida bestiarum vox aut resonans de altissimis montibus echo deficientes faciebat illos prae timore

omnis enim orbis terrarum limpido luminabatur lumine et non inpeditis operibus continebatur

solis autem illis superposita erat gravis nox imago tenebrarum quae superventura illis erat ipsi ergo sibi erant graviores tenebris

sanctis autem tuis maxima erat lux et horum quidem vocem audiebant sed figuram non videbant et quia non et ipsi per eadem passi erant magnificabant

et qui ante laesi erant quoniam non laedebantur gratias agebant et ut esset differentia donum petebant

propter quod igni ardentem columnam ducem habuerunt ignotae viae et solem sine laesura boni hospitii praestitisti

digni quidem illi carere luce et pati carcerem tenebrarum qui inclusos custodiebant filios tuos per quos incipiebat incorruptum legis lumen saeculo dari

cum cogitarent iustorum occidere infantes et uno exposito filio et liberato in traductionem illorum multitudinem filiorum abstulisti et pariter illos perdidisti in aquam validam

illa nox ante cognita est a parentibus nostris ut vere scientes quibus iuramentis crediderunt animaequiores essent

suscepta est autem a populo tuo sanitas quidem iustorum iniustorum autem exterminatio

sicut enim laesisti adversarios sic nos provocans magnificasti

absconse enim sacrificabant iusti pueri bonorum et iustitiae legem in concordia disposuerunt similiter bona et mala percepturos iustos patri iam decantantes laudes

resonabat autem inconveniens inimicorum vox et flebilis audiebatur planctus ploratorum infantium

simili autem poena servus cum domino adflictus et popularis homo regi similia passus

similiter ergo omnes uno nomine mortis mortuos habebant innumerabiles nec enim ad sepeliendum vivi sufficiebant quoniam uno momento quae erat praeclarior natio illorum exterminata est

de omnibus enim non credentes propter veneficia tunc cum fuit exterminium primogenitorum spoponderunt populum Dei se esse

cum enim quietum silentium contineret omnia et nox in suo cursu medium iter haberet

omnipotens sermo tuus de caelo a regalibus sedibus durus debellator in mediam exterminii terram prosilivit

gladius acutus insimulatum imperium tuum portans et stans replevit omnia morte et usque ad caelum adtingebat stans in terra

tum continuo visus somniorum malorum turbaverunt illos et timores supervenerunt insperati

et alius alibi proiectus semivivus propter quam moriebatur causam demonstrabat